Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri

Türk Ceza Kanunu (“TCK”) çerçevesinde suç işleyen bireylerin durumlarına göre uygulanacak olan yaptırım türlerinden biri güvenlik tedbirleridir. Bu güvenlik tedbirleri, suçun niteliği ve faillerinin durumuna göre çeşitlendirilmekte olup, bu yazıda akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri üzerinde durulacaktır.

TCK Madde 57 ve Uygulama Süreci

TCK'nın 57. maddesinde akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri düzenlenmiştir. Madde hükmüne göre:

• Koruma ve Tedavi Amacı: "Fiili işlediği sırada akıl hastası olan kişi hakkında, koruma ve tedavi amaçlı olarak güvenlik tedbirine hükmedilir." Bu durum, akıl hastalarının suç işlemesi halinde, cezalandırma yerine tedavi ve koruma esasına dayalı bir yaklaşımın benimsenmesini sağlamaktadır.

• Tedbirin Süresi: Akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirlerinin ne kadar süreyle uygulanacağına dair belirli bir süre tanımlanmamıştır. Ancak, maddenin ikinci fıkrası, güvenlik tedbirinin kişinin toplum üzerinde tehlike oluşturma riskinin ortadan kalkmasına ya da büyük ölçüde azalmasına kadar uygulanacağını belirtmektedir. Bu durum, tedbirin uzatılmasını veya kaldırılmasını gerektirebilecek bir çerçeve sunmaktadır. Tedbirin kaldırılması için yeniden mahkeme kararı alınması şarttır.

• Sağlık Durumu Kontrolleri: Güvenlik tedbiri uygulanması kararında yer alan muayene raporları önemlidir. Doktorlar, tedbir uygulanan kişinin gelecekte tehlike oluşturma potansiyeli olduğunu düşünmeleri halinde bu görüşlerini raporlarına geçirebilirler. Bu durumda, mahkeme, sağlık durumunun kontrol edilmesi için düzenli aralıklarla karar verebilir. Eğer bu kontroller sırasında kişi tekrar tehlikeli bir durum sergilerse, güvenlik tedbiri yeniden uygulanabilir.

Alkol ve Uyuşturucu Bağımlıları için Güvenlik Tedbirleri

57. maddenin son fıkrasında, alkol ya da uyuşturucu bağımlısı olan kişilerin tedavisine yönelik güvenlik tedbirleri de yer almaktadır. Bu bağlamda:

• Tedavi Süreci: "Suç işleyen alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlısı kişilerin, güvenlik tedbiri olarak, alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlılarına özgü sağlık kuruluşunda tedavi altına alınmasına karar verilir." Bu tedavi, bağımlılıktan kurtulma sürecine kadar devam eder.

• Serbest Bırakma: Bağımlı kişilerin tedavi süreci, yerleştirildikleri kurumun sağlık kurulunun düzenleyeceği rapor doğrultusunda infaz hâkimi kararıyla sonlandırılabilir.

Yargıtay Kararı Örneği

Bu konuda Yargıtay 4. Ceza Dairesi'nin ilgili kararı da önemlidir:

• Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 11.03.2020, 2020/1098 E., 2020/5194 T.: "Akıl hastalığı nedeniyle kusur yeteneği bulunmadığı saptanan sanığın, CMK’nın 191 ve 147. maddeleri uyarınca yöntemine uygun olarak savunması tespit edilip, yükletilen suça ilişkin tüm kanıtlar gösterilip tartışıldıktan sonra, suçun kanıtlanması halinde TCK’nın 32/1 ve 57. maddeleri uyarınca akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunması, kanıt bulunmaması ve suçu işlediğinin ispatlanamaması halinde ise beraat kararı verilmesi gerektiği gözetilmeden, eksik inceleme ve yetersiz gerekçeyle doğrudan ceza verilmesine yer olmadığına ve güvenlik tedbiri uygulanmasına karar verilmesi, bozma nedenidir." Bu karar, akıl hastalığı durumunun göz önünde bulundurulması gereken önemli bir husus olduğunu vurgulamaktadır.

Sonuç

Akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri, suç işleyen bireylerin tedavi ve korunmasını hedefleyen önemli bir yaklaşımdır. TCK'nın 57. maddesi çerçevesinde, bu tedbirlerin uygulanma süreci, bireylerin sağlık durumları ve toplum üzerindeki tehlike oluşturma potansiyellerine göre şekillenmektedir. Yargıtay kararları, bu tedbirlerin nasıl uygulanması gerektiğine dair önemli prensipler ortaya koymaktadır.

Geçmez Hukuk Bürosu