01.08.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve 2022/120 E., 2023/107 K. sayılı, 01.06.2023 tarihli Anayasa Mahkemesi kararı ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinde yer alan hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) düzenlemeleri, Anayasa’nın 13., 17., 35. ve 36. maddelerine aykırı bulunarak iptal edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararında öne çıkan gerekçeler şu şekilde sıralanmıştır:
Adil Yargılanma Hakkının İhlali: Sanıkların, HAGB’yi yargılama sürecinin başında kabul etmeleri, istinaf yoluna başvurma haklarından feragat etmeleri anlamına gelmektedir. Bu durum, sonraki aşamalarda ilk derece mahkemesinin adil yargılanma hakkına dair güvencelerinin denetimini engellemektedir.
Feragat İradesinin Geçerliliği: Mahkeme hükmü açıklanmadan önce kanun yollarından feragat edilmesi, Anayasa’nın öngördüğü geçerlilik koşullarını karşılamamaktadır.
Müsadere İşlemlerindeki Belirsizlik: HAGB kararlarının uygulanması durumunda müsadere işlemlerinin ne zaman infaz edileceğine dair net bir düzenlemenin bulunmaması, mülkiyet hakkını etkileyen belirsizlikler yaratmaktadır.
Cezasızlık Sorunu: HAGB kararlarının, failin ceza tehdidi altında kalması dışında bir sonuç doğurmadığı ve özellikle kamu görevlilerinin hukuka aykırı eylemlerinin cezasız kalmasına yol açtığı belirtilmiştir.
Devletin Yükümlülüklerine Aykırılık: HAGB kurumunun, Anayasa’nın devlete yüklediği suçla orantılı ceza verme ve mağdurların zararlarını giderme sorumluluklarıyla bağdaşmadığı vurgulanmıştır.
Anayasa Mahkemesi’nin hükmün açıklanmasının geri bırakılmasıyla ilgili iptal kararı, Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten bir yıl sonra yürürlüğe girecektir.
Geçmez Hukuk Bürosu
