Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 358. maddesine göre, anonim şirketlerde pay sahiplerinin, ister yönetim kurulu üyesi olsunlar ister olmasınlar, şirkete borçlanmaları yasaktır. Aynı şekilde, TTK 395. maddesi de yönetim kurulu üyelerinin ve bu üyelerin yakınlarının, pay sahibi olmasalar dahi şirkete borçlanmalarını engeller. Bu hükümler, şirketlerin mali yapısını korumak amacıyla getirilmiştir. Öyle ki, TTK 644. maddesi aracılığıyla, bu yasaklar limited şirket ortakları için de geçerlidir. Yani anonim şirketlerde olduğu gibi, limited şirket ortakları da şirkete borçlanamazlar.
Bu borçlanma yasağının temel amacı, şirket ile ilişkili kişilerin şirketle yapacakları işlemlerin şirkete zarar vermesini önlemektir. Şirketin malvarlığını korumak ve bu malvarlığında bir azalma yaşanmamasını sağlamak, yasakların getirilmesindeki en önemli unsurdur. Şirketin mali açıdan zarar görmesini engelleyerek, şirketin sürdürülebilirliği güvence altına alınmaya çalışılmaktadır.
TTK madde 358’de yer alan düzenlemeye göre, “İştirak taahhüdünden doğan borçlar hariç, pay sahipleri şirkete borçlanamaz. Ancak borçlanmanın şirketin işletme konusu ve pay sahibinin iş faaliyetleri gereği doğmuş olması ve piyasa koşullarına uygun şartlara sahip olması gerekir.” Yani, bazı istisnalar dışında, pay sahiplerinin şirkete borçlanması kesinlikle yasaklanmıştır.
Bu yasak kapsamında, borçlanma, şirketin malvarlığından değer çıkışı anlamına gelir. Yasak, şirketin malvarlığını korumayı hedefler. Eğer şirketin malvarlığı değerleri bu borçlanmadan etkilenmezse, borçlanma yasağının devreye girmesi beklenmez. Örneğin, pay sahibinin şirkete bağış yapması gibi durumlarda bu yasak devre dışı kalabilir. Ancak, borcun para olması gerekmez; mal veya hizmet teslimi de borçlanma yasağına tabi olacaktır.
Yönetim kurulu üyelerinin şirkete borçlanma yasağı, pay sahiplerine göre daha geniş tutulmuştur. Bunun nedeni, yönetim kurulu üyelerinin şirketin malvarlığına müdahale etme ve bu yolla menfaat sağlama riskinin daha yüksek olmasıdır. Bu sebeple, yönetim kurulu üyeleri ve onların yakınlarının borçlanma yasağı, daha kapsamlı ve katı kurallara tabi tutulmuştur.
Geçmez Hukuk Bürosu
