Banka Kredi Sözleşmeleri ve Komisyon-Masraf İadeleri

Son yıllarda bankalar, tüketicilerle yaptıkları kredi sözleşmeleri çerçevesinde komisyon ve dosya masrafları talep etmektedir. Tüketiciler, bu masrafların iadesini talep etmekte ve konuyu yargıya taşımaktadır. Ancak, bu sözleşmelerin ticari iş olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusunda yasada net bir düzenleme bulunmamaktadır ve Yargıtay kararlarında da bu konuda bir içtihat birliği sağlanmamıştır.

Ticari İş Nitelendirmesi

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 19. maddesi uyarınca:

• Tacirlerin Borçları: Bir tacirin borçlarının ticari olması asıldır. Ancak, gerçek kişi tacir, işlemi yaptığı anda bunun ticari işletmesiyle ilgili olmadığını belirtmişse veya işin ticari sayılmasına uygun değilse, borç adi sayılır.
• Ticari İş Niteliği: Taraflardan biri için ticari iş niteliğinde olan sözleşmeler, Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, diğer taraf için de ticari iş sayılır.

Bu düzenlemeye göre, kredi veren banka tacir olarak kabul edildiğinde, sözleşmenin diğer tarafı olan tüketici açısından da ticari nitelikte olduğu kabul edilebilir. Bu durumun önemi, tüketicinin dosya masraflarının iadesinde avans faizi talep edebilmesidir.

Yargıtay Kararları

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 2013/4374 Esas, 2013/5267 Karar Nolu Kararı (5.3.2003):

• Sözleşme banka açısından ticari iş niteliğindedir ve bu nedenle tüketici açısından da ticari sayılmaktadır.
• Ticari iş niteliğindeki sözleşmelerde taraflar avans faiz talep edebilir.
• Bankanın, hukuka aykırı ve belgelendirilmeyen giderleri talep etme hakkı bulunmamaktadır. Talep edilen giderler, avans faizi ile birlikte ödenebilir.
• Sözleşme, tüketici kredisi sözleşmesi olup, banka tacir, tüketici ise kredi alan konumundadır. Dolayısıyla, avans faiz talep edilebilir.

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin Başka Bir Kararında:

• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve sözleşme hükümlerinde, haksız şarta dayalı iade taleplerinde temerrüt faizinin ticari faiz olduğu düzenlenmemiştir. Bu nedenle, yasal faize hükmedilmesi hukuka uygun bulunmuştur.
• Kredi sözleşmeleri bazen ticari iş olarak nitelendirilebilmektedir. Ancak, bazı kararlar ticari iş olarak kabul etmeyip yasal faiz uygulanmasına hükmedebilmektedir.

Geçmez Hukuk Bürosu