Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri

Türk Ceza Kanunu (“TCK”) çerçevesinde tanımlanan suçların işlenmesi durumunda, suç ve suçlunun durumu göz önünde bulundurularak hükmedilen yaptırım türü güvenlik tedbirleri olarak adlandırılmaktadır. Bu güvenlik tedbirleri, TCK kapsamında çeşitli dallara ayrılmakta ve bu yazıda çocuklara özgü güvenlik tedbirlerine odaklanılacaktır.

TCK ve Çocuk Koruma Kanunu

Çocuklara özgü güvenlik tedbirleri, TCK madde 56'da düzenlenmiştir. Bu madde, “Çocuklara özgü güvenlik tedbirlerinin neler olduğu ve ne suretle uygulanacakları ilgili kanunda gösterilir.” ifadesiyle, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’na (ÇKK) atıfta bulunmaktadır.

Çocuk Koruma Kanunu’nun 5. maddesi, koruyucu ve destekleyici tedbirlerin içeriğini ve uygulama yöntemlerini detaylandırmaktadır. Bu tedbirler şunlardır:

• Danışmanlık Tedbiri: Çocuğun bakımından sorumlu olan kişilere, çocuk yetiştirme konusundaki sorunlarda yardımcı olmak.
• Eğitim Tedbiri: Çocuğun bir eğitim kurumuna devam etmesini veya meslek edinmesi amacıyla kurslara katılmasını sağlamak.
• Bakım Tedbiri: Çocuğun bakımından sorumlu kişinin görevini yerine getirememesi durumunda, çocuğun resmi veya özel bakım kurumlarına yerleştirilmesi.
• Sağlık Tedbiri: Çocuğun fiziksel ve ruhsal sağlığının korunması ve tedavisi için gerekli tıbbi bakım ve rehabilitasyon.
• Barınma Tedbiri: Barınma yeri olmayan çocuklara veya hayati tehlike altında olan hamile kadınlara uygun barınma sağlamak.

Bu tedbirlerin uygulanabilmesi için, öncelikle çocuk hakkında sosyal inceleme raporu hazırlanması gerekmektedir. Ardından, ilgili kamu kuruluşlarındaki uzmanlar tarafından, çocuğun tesliminden sonraki on gün içerisinde plan hazırlayıp rapor, yetkili çocuk mahkemesine sunulur. Mahkeme, raporu üç ayda bir inceleyerek tedbirin etkilerini değerlendirir.

Yargıtay Kararı

Çocuklara özgü güvenlik tedbirlerinin nasıl uygulanacağına dair Yargıtay 6. Ceza Dairesi’nin verdiği bir karar şu şekildedir:

• Yargıtay 6. Ceza Dairesi, 20.11.2011, 2008/976 E., 2011/49798 K.: "TCK’nın 56. maddesinde yer verilen Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbiri ifadesinden maksat, ceza sorumluluğu bulunmayan çocuklar için uygulanacak tedbirlerdir... Ceza sorumluluğu olanlar için 31. maddesine göre indirimli ceza uygulanacaktır. Bu çocuklar için 56. maddesinin yollamada bulunduğu ÇKK’nın 11. maddesinde yer verilen çocuklara özgü güvenlik tedbiri uygulanamayacaktır. Ceza uygulanan çocuk koruma ihtiyacı içerisindeyse, ÇKK’nın 5. maddesindeki yer alan koruyucu ve destekleyici tedbirler uygulanabilecektir. Hal böyle olunca, yasal koşulları bulunmadığı halde, 5395 Sayılı Yasanın 11. maddesindeki düzenleme gözetilmeden, ceza sorumluluğu bulunduğunda kuşku bulunmayan 15-18 yaş grubundaki SSÇ hakkında hırsızlık suçundan mahkûmiyet kararı verilmesi ve ayrıca 5237 Sayılı Yasanın 56. maddesi ile anılan yasanın 5, 11. maddeleri uyarınca koruyucu ve destekleyici tedbirlerin uygulanmasına karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir."

Sonuç

Çocuklara özgü güvenlik tedbirleri, çocukların korunması ve gelişimi açısından önemli bir yere sahiptir. TCK’nın 56. maddesi ve Çocuk Koruma Kanunu, bu tedbirlerin kapsamını belirlerken, çocukların ihtiyaçları doğrultusunda sosyal hizmetlerin entegrasyonunu sağlamaktadır. Yargıtay kararları, çocukların ceza sorumluluğu ile güvenlik tedbirlerinin uygulanabilirliğini belirlerken önemli bir referans noktası sunmaktadır.

Geçmez Hukuk Bürosu