Evlatlıktan Red ve Mirasçılıktan Çıkarma

1. Evlatlıktan Red Hukukumuzda Mümkün mü?

Türk hukukunda evlatlıktan red kavramına dair herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Yani, bir kişi evlat edindiği bireyi hukuken "evlatlıktan reddedemez". Ancak miras hukukunda benzer bir mekanizma olarak mirasçılıktan çıkarma (ıskat) düzenlenmiştir.

2. Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat) ve Şartları

Türk Medeni Kanunu’nun 510 ila 513. maddeleri arasında düzenlenen mirasçılıktan çıkarma, mirasbırakana saklı pay sahibi mirasçısını mirastan tamamen mahrum bırakma yetkisi tanımaktadır. Ancak bu işlem keyfi bir şekilde yapılamaz ve belirli hukuki sebeplere dayanmalıdır.

Mirasçılıktan Çıkarmanın Sebepleri (TMK m. 510)

Mirasçılıktan çıkarma yalnızca Kanun'da belirtilen şu iki halin gerçekleşmesi durumunda mümkündür:

1. Mirasçının, mirasbırakana veya onun yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesi.

2. Mirasçının, mirasbırakana veya ailesindeki fertlere karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerine önemli ölçüde aykırı davranması.

Bu durumlar kanunda sınırlı sayıda sayılmış olup, başka bir sebeple mirasçılıktan çıkarma mümkün değildir.

3. Mirasçılıktan Çıkarılan Mirasçının Hakları

• Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan hiçbir şekilde pay alamaz ve tenkis davası açma hakkına sahip değildir.

• Ancak mirasçılıktan çıkarılan kişinin altsoyu varsa, çıkarılan mirasçının miras payı, sanki kendisi mirasbırakandan önce ölmüş gibi altsoyuna geçer.

• Eğer altsoyu yoksa, miras payı diğer yasal mirasçılara kalır.

4. Mirasçılıktan Çıkarma Tasarrufunun Geçerliliği

Mirasçılıktan çıkarma işleminin geçerli sayılabilmesi için:

• Mirasbırakanın, mirasçılıktan çıkarma sebebini yapacağı tasarrufta açıkça belirtmesi gerekir.

• Eğer mirasçılıktan çıkarılan kişi itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat yükü, mirastan çıkarma tasarrufundan yararlanan mirasçılara veya vasiyet alacaklılarına aittir.

• Sebep baştan hiç belirtilmemiş ya da ispatlanamamışsa, mirasçı sadece saklı payına kavuşur.

• Eğer mirasbırakan, çıkarma sebebi konusunda yanılgıya düşmüşse, mirasçılıktan çıkarma tasarrufu geçersiz hale gelir ve mirasçı tüm yasal miras payını alabilir.

5. Borç Ödemeden Aciz Durumunda Mirasçılıktan Çıkarma

Bir mirasçının borç ödemeden acze düşmesi halinde, mirasbırakan mirasçının sadece saklı payının yarısı için mirasçılıktan çıkarma işlemi yapabilir.

• Ancak bu yarı pay mutlaka mirasçının çocuklarına bırakılmalıdır.

• Eğer borç ödemeden aciz durumu ortadan kalkarsa, mirasçılıktan çıkarılan kişi çıkarma kararının iptal edilmesini talep edebilir.

Bu düzenleme, mirasçının altsoyunu ve miras payını koruma amacına hizmet etmektedir.

Geçmez Hukuk Bürosu