Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, Türk Ceza Hukuku’nda önemli bir mekanizma olup, sanığın mahkeme tarafından verilen bir cezanın infazının belli bir süreyle ertelenmesi anlamına gelir. Bu süre içerisinde sanığın kasten suç işlememesi ve mahkemece belirlenen diğer koşullara uyması halinde ceza ortadan kalkar ve dava düşer.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Kanun Yararına Bozma

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı istinaf ve temyiz yollarının kapalı olduğunu biliyoruz. Ancak, bu tür kararların kesinleşmesi halinde Adalet Bakanlığı’nın başvurusu ile kanun yararına bozma yoluna gidilip gidilemeyeceği sorusu önemlidir.

1. Kanun Yararına Bozma

Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun (“CMK”) 309/1. maddesi gereğince, istinaf ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşen ancak hukuka aykırılıklar içeren hükümlerin bozulması için Adalet Bakanlığı’nın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurması mümkündür. Bu bağlamda, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı da kesinleşmiş bir karar olarak kabul edileceğinden, bu tür kararlar için de kanun yararına bozma yoluna gidilebileceği kanaatindeyiz.

2. İnceleme Sınırları

Kanun yararına bozmada, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yaptığı incelemenin esas yönünden değil, usul yönünden olacağı önemle vurgulanmalıdır. Bu inceleme, sadece;

• Denetim süresinin uygun verilip verilmediği,
• Hükmün açıklanmasının geri bırakılması koşullarının değerlendirip değerlendirilmediği,
• Suçun istisnai bir suç olup olmadığı,
• Hükmedilen ceza miktarının karar ile uyumluluğu,
• Sanığın başka bir kasıtlı suç işleme durumu gibi unsurları kapsar.

Dolayısıyla, bu aşamada esas (davanın içeriği) yönünden bir değerlendirme yapılmamaktadır.

3. Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nun ilgili kararı, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararlarının hukuki sonuçları ve kanun yararına bozmaya konu edilebileceği yönünde önemli bir örnek teşkil etmektedir. Kararında, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının sanık hakkında hukuki bir sonuç doğurmadığı belirtilse de, bu kararın belirli hukuki etkileri olduğu vurgulanmıştır:

• Sanığın denetime tabi tutulması,
• Adli sicile işlenmese dahi kaydedilmesi,
• İkinci kez hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına engel teşkil etmesi gibi hususlar,

Bunlar, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının kesin bir hüküm gibi bazı hukuki sonuçlar doğurduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun kararı, kanun yararına bozma konusunun ülke genelinde uygulama birliği sağlaması ve hukuka aykırılıkların giderilmesi amacıyla önemli bir adım olduğunu ortaya koymaktadır.

Sonuç

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, sonuç doğurmadığı iddiasıyla hukuki etkileri olan bir durum teşkil etmektedir. Bu nedenle, kanun yararına bozma yoluna gidilebilmesi, hukukun üstünlüğü ve adaletin sağlanması açısından önemli bir mekanizmadır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararları için kanun yararına bozmaya başvurulmasının hukuka uygunluğu, Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararlarıyla da desteklenmektedir.

Geçmez Hukuk Bürosu