İnternetin Hukuki Düzenlemeleri ve Zorluklar

İnternetin herhangi bir kişi veya kuruma bağlı olmaması, hukuki düzenlemelerin yapılmasını zorlaştırmaktadır. İnternet, özgürlük ortamı olarak görülmekte ve gereksiz hukuki kısıtlamalardan kaçınılmaktadır. Ancak, internet aracılığıyla gerçekleştirilen saldırılar, failin tespit edilmesi ve saldırının önlenmesi konularında zorluklar yaşanmasına neden olmuştur. Bu durum, kontrol mekanizmalarının getirilmesi ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.

Kişilik Hakkı ve İnternetin Rolü

Doktrindeki tanımlara göre kişilik hakkı, kişinin toplum içindeki saygınlığını ve kişiliğini serbestçe geliştirmesini temin eden haklar bütünüdür. Hem bedensel hem de ruhsal bütünlüğü kapsayan bu hak, günümüzde internet aracılığıyla yapılan ihlallerle karşı karşıya kalmaktadır. İnternet, kişilik haklarına karşı yapılan saldırıların da kaynağı olabilir ve uluslararası hukuki problemler doğurabilir.

İnternet Üzerinden Kişilik Haklarına Saldırının Türleri

İnternet üzerinden kişilik haklarına yönelik çeşitli saldırı türleri şunlardır:

• Web Sitesi Üzerinden Saldırılar: Kişilik haklarına yönelik saldırılar, web sitelerindeki yayınlar yoluyla gerçekleştirilebilir.
• Elektronik Posta (E-Mail) ile Saldırılar: Şeref ve haysiyet gibi kişilik haklarına zarar veren e-postalar yaygındır.
• Spam: İstenmeyen e-postalar, interneti yavaşlatma ve kişilik haklarına zarar verme riski taşır.
• Alan Adı (IP) ile Saldırılar: Alan adı sistemleri ve IP adresleri üzerinden yapılan saldırılar kişilik haklarını ihlal edebilir.
• Elektronik Ticari Reklamlar: Reklam amaçlı yapılan saldırılar kişilik haklarını ihlal edebilir.

Alan Adları ve Elektronik Postalar

Alan adları, web siteleri ve e-posta adresleri, kişilerin gizli hayat alanını etkileyebilir. Alan adı kaydı ODTÜ tarafından yapılmakta olup, bazı durumlarda marka hakkı ve isim hakkı ihlalleri yaşanabilir. Elektronik postalar da kişilik haklarını ihlal edebilir ve haberleşme gizliliği Anayasa ile korunmaktadır. Spam gönderme, Amerika Birleşik Devletleri’nde cezalandırılan bir eylem olarak kabul edilirken, Türkiye’de mevzuat eksiklikleri söz konusudur.

İçerik Sağlayıcıların Sorumluluğu

5651 sayılı Kanun’un "Bilgilendirme Yükümlülüğü" başlığı altında, içerik sağlayıcıların kullanıcı bilgilerini internet ortamında güncel ve erişilebilir şekilde bulundurmaları gerektiği belirtilmiştir. İçeriğin dağıtımında rol oynayanların sorumluluğu bu hüküm altına alınmıştır.

Manevi Tazminat ve Hukuki Görüşler

Manevi tazminat, kişilik haklarına karşı işlenen ihlallerle meydana gelen üzüntü ve ıstırabın giderilmesini amaçlar. Doktrinde çeşitli görüşler bulunmaktadır:

• Ceza Görüşü: Manevi tazminat, cezalandırma işlevi görebilir.
• Tatmin Görüşü: Manevi tazminat, mağduru tatmin etmeyi hedefler.
• Telafi Görüşü: Manevi zararları telafi etmek amacı taşır.

Manevi tazminat talebinde bulunabilmek için ihlal edilen fiilin hukuka aykırı olması, manevi zarar doğurması ve failin kusurlu olması gerekmektedir. Tazminat talebi, zarar gören kişi, ayırt etme gücüne sahip küçük veya kısıtlılar, ve mirasçılar tarafından yapılabilir. Ayrıca tüzel kişiler ve müteselsil sorumlu kişilere karşı da tazminat talebi mümkün olabilir.

Hakimin Manevi Tazminat Üzerindeki Takdir Yetkisi

TBK m.58 gereği hakim, manevi tazminata hükmedebilir veya başka bir yaptırım kararlaştırabilir. Yargıtay’ın kararına göre, hakim somut olayın özelliklerine göre bir yaptırım belirlemelidir. Hakimin takdir yetkisi, tarafların sosyal ve ekonomik durumu, fiilin türü ve işleniş biçimi gibi kriterlere dayanır.

Geçmez Hukuk Bürosu