İşverenlerin bazı durumlarda işçilerini işten çıkarmak amacıyla zorla istifa dilekçesi imzalattıkları bilinmektedir. Ancak işçinin iradesine aykırı bir şekilde böyle bir zorlamanın yapılması, işveren açısından hukuka aykırı ve yanlış bir davranıştır.
İşverenlerin bu yola başvurmalarının temel nedeni, işçiye kıdem tazminatı ödemekten kaçınma isteğidir. İşçi kendi isteğiyle istifa ettiğinde kıdem tazminatına hak kazanamaz. Bu nedenle, işverenler işçiyi istifa etmiş gibi göstererek kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğünden kurtulmayı hedefler. Ancak işçinin bu durumda iradesi fesada uğratılmış olur ve iş hukuku açısından bu durum, işçinin zorla işten çıkarılması anlamına gelir.
Bazı işverenler, işçilerden boş ve tarih atılmamış kağıtlara imza alarak istifa dilekçesi hazırlamaktadır. Bu yöntem, ileride işçiyi tazminat ödemeden işten çıkarabilmek için kullanılır. Ancak hukuki açıdan, bu tür dilekçeler geçersiz sayılmaktadır. Bu durumda işverenin iş sözleşmesini geçersiz bir nedenle feshettiği kabul edilir.
İşverenin işçiyi zorla istifa dilekçesi imzalamaya zorlaması, psikolojik baskı ya da tehdit yoluyla yapılabilir. İş Kanunu'na göre, bu tür bir baskı işçi açısından haklı bir fesih nedenidir. Yani işçi, böyle bir durumda kendi isteğiyle iş sözleşmesini feshedip haklarını talep edebilir.
İşçi, istifa etmiş görünse dahi, bu istifa haklı bir nedene dayanıyorsa işsizlik maaşına hak kazanabilir. İlk başvurusu reddedilse de, yasal süreç sonunda işçinin haklı bir nedenle işten ayrıldığı ispatlandığında işsizlik maaşı almaya hak kazanacaktır.
Bazı işverenler, işçilere istifa etmeleri halinde tazminatlarının ödeneceğini vaat ederek şarta bağlı istifaya zorlayabilir. Yargıtay'a göre, böyle bir durumda şarta bağlı istifa geçersizdir ve ikale sözleşmesi olarak değerlendirilir. Ancak ikale sözleşmesinin geçerli olabilmesi için işçiye makul bir yarar sağlanması gereklidir. Eğer yalnızca yasal tazminatları teklif edilmişse bu durum geçersiz sayılır ve işçinin hakları korunur.
Zorla istifa ettirilen işçi, hukuki olarak sanki işveren tarafından işten çıkarılmış gibi haklara sahiptir. Bu haklar arasında kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işçilik alacaklarına yönelik dava açma hakkı bulunmaktadır. Ayrıca, işçi işe iade davası açarak eski pozisyonuna dönme hakkını da kullanabilir.
Bu düzenlemeler, işçilerin haklarını koruma altına almak ve hukuki süreçlerde güçlü bir duruş sergilemelerini sağlamak amacıyla oldukça önemlidir.
Geçmez Hukuk Bürosu
