Boşanma davası sürerken mahkeme tarafından belirlenen tedbir nafakası ile dava sonuçlandıktan sonra mahkemece verilen iştirak ve yoksulluk nafakaları, hukuk sistemimizde öncelikli borçlar olarak kabul edilmiştir. Bu tür nafakalar, sadece icra süreçleri açısından değil, ödenmemesi durumunda borçluya uygulanacak yaptırımlar bakımından da adi borçlardan farklı düzenlemelere tabi tutulmuştur. Özellikle İcra İflas Kanunu’nun 344. maddesi, nafaka borcunu yerine getirmeyen kişilerin cezalandırılabileceğine dair önemli bir düzenleme sunmaktadır.
İcra İflas Kanunu’nun 344. maddesi, nafaka borcunu ödemeyen yükümlüler için belirli koşulların sağlanması durumunda, alacaklının şikayeti üzerine üç aya kadar hapis cezası verilmesini öngörmektedir. Bu durumun gerçekleşmesi için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gerekmektedir:
İcra Takibi ve Tebligat: Nafaka borcuna ilişkin bir mahkeme kararı (ilam veya ara karar) esas alınarak icra takibi başlatılmış olmalı ve borçluya icra emri tebliğ edilmelidir. Ancak, nafakaya ilişkin ilamın kesinleşmesi gerekmemektedir; dolayısıyla geçici bir karar ile de icra takibi yapılabilir.
Devam Eden Nafaka Borcu: Nafaka borcunun, maddi hukuk açısından halen geçerli olması gerekmektedir. Eğer nafaka borcu herhangi bir sebeple sona ermişse (örneğin, iştirak nafakasında çocuğun ergin olması durumunda), alacaklı icra takibine devam etse bile, borçlunun İİK md. 344 kapsamında cezalandırılması mümkün olmayacaktır.
Bir Aylık Cari Borç: Nafaka borçlusunun, icra emrinin tebliğinden şikayet tarihine kadar olan süre içerisinde en az bir aylık cari nafaka borcu bulunmalıdır. Bu şartın sağlanması, borçlunun cezalandırılması için zorunludur.
Şikayet Süreci: Nafaka borçlusunun İİK md. 344 kapsamındaki cezalandırılması için, nafaka alacaklısının icra takibinin yürütüldüğü yerdeki icra ceza mahkemesine, yazılı bir dilekçe ile başvuruda bulunması gerekmektedir.
Bu düzenlemeler, nafaka yükümlülerinin sorumluluklarını yerine getirmeleri için önemli bir yaptırım mekanizması oluşturmaktadır. Borçluların nafaka borçlarını ödememesi durumunda karşılaşacakları cezai yaptırımlar, sosyal adaletin sağlanmasına yönelik bir önlem olarak değerlendirilmelidir.
Geçmez Hukuk Bürosu
