Daha önceki bir yazımızda da belirttiğimiz üzere (İlgili yazıya bakınız), Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 358. maddesi, "İştirak taahhüdünden kaynaklanan borçlar hariç, pay sahiplerinin şirkete borçlanamayacağını" ifade etmektedir. Ancak, bu borçlanmanın şirketin iş faaliyetleri kapsamında ve piyasa şartlarına uygun olması durumunda bir istisna mevcuttur. Aynı madde kapsamında yönetim kurulu üyeleri, aile fertleri (üst soy, alt soy, eş) veya üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları da şirkete borçlanma yasağına tabidir. Yönetim kurulu üyesinin veya bu yakınlarının ortağı olduğu şahıs şirketleri ya da yüzde yirmisinden fazlasına katıldıkları sermaye şirketleri de bu borçlanma yasağına dahildir.
Bu yasağın ihlal edilmesi durumunda, şirket alacaklıları doğrudan borçlanan kişi ya da kişilere karşı yasal takip başlatabilir. Ancak TTK madde 395/3’te belirtilen bir hükme göre, holdingler veya grup şirketlerinin birbirine kefil olması ya da garanti vermesi borçlanma yasağı kapsamına alınmamaktadır. Ayrıca Bankacılık Kanunu’na tabi anonim şirketler için bu borçlanma yasağı geçerli değildir; bu şirketler, kendi özel mevzuatları doğrultusunda işlem yaparlar. Bu istisnalara rağmen, yasağa aykırı borçlanmalar cezai yaptırımlara tabidir.
TTK madde 395’e aykırı hareket eden yönetim kurulu üyeleri ve yakınları, TTK madde 562/5-d’de belirtildiği gibi, en az üç yüz gün süreyle adli para cezasına çarptırılırlar. Bu ceza, şirketin mali bütünlüğünü ve pay sahiplerinin haklarını korumak amacıyla uygulanmaktadır.
Limited şirket ortakları da "iştirak taahhüdünden doğan borçlar" haricinde şirkete borçlanamazlar. Bu yasak ihlal edilirse, limited şirket ortakları da en az üç yüz gün adli para cezası ile cezalandırılacaktır. Ancak, şirketin iş konusu ve ortağın işletme faaliyetleri gereği yapılmış ve emsalleriyle benzer şartlara tabi işlemlerden doğan borçlar, bu yasağın dışında tutulmuştur.
Bu düzenlemeler, hem anonim hem de limited şirketlerde şirketin mali yapısını koruma amacını taşır ve bu yasağın ihlaline karşı ciddi yaptırımlar içermektedir.
Geçmez Hukuk Bürosu
