Suçluyu kayırma suçu, temelde önceden işlenmiş bir suçu gizlemeyi veya suçluyla ilgili cezai veya hukuki süreçlerden kaçmasına yardımcı olmayı amaçlayan bir eylemi ifade eder. Suçluyu kayıran kişi, Türk Ceza Kanunu'nun 283. maddesi kapsamında suç işlemiş olacaktır. Suçluyu kayırma suçu, hukuki sistemlerde "suç işleme yardım" veya "kompliye olma" gibi terimlerle de ifade edilebilir. Kişi, suçlu kişiyi korumak amacıyla bilinçli bir şekilde yardım sağlar veya onu suçlamaktan kaçınır. Bu, adalete zarar verebilecek bir davranış biçimi olarak kabul edilir ve yasal sonuçları olabilir.
Suçluyu kayırma suçu genellikle bir kişinin dürüstlük, şeffaflık ve adalete olan güveni zedeliyor. Hukuki sistemler, suçluyu koruma veya suçlamaktan kaçınma amacı taşıyan bu tür davranışları ciddiye alır ve bu suçu işleyen kişilere karşı yaptırımlar uygulayabilir. Suçluyu kayırma suçu, hukuk sistemlerinde farklı şekillerde tanımlanabilir ve ceza hukuku kurallarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Suçluyu kayırma suçu, genellikle hukuki sistemlere göre farklılık gösterse de, temel unsurları genellikle şunları içerir:
Suçluyu kayırma suçu işlemek için kişinin, suç işleyen kişiyi korumak veya ona yardım etmek amacıyla bilinçli bir şekilde davranması gereklidir.
Suçluyu kayırma suçu işlemek için kişinin, suçun işlendiğinden haberdar olması veya suç işleneceği konusunda makul bir şüphe taşıması gereklidir.
Kişinin, suç işlendiğini bildiği veya şüphelendiği halde, bu bilgiyi yetkili mercilere bildirmekten kaçınması veya bu konuda doğru bilgi vermekten kaçınması suçluyu kayırma kapsamına girebilir.
Suçluyu kayırma suçu genellikle bir yakınlık veya güven ilişkisi içinde gerçekleşir. Bu, suçlu ile suçluyu koruyan veya bilgiyi saklayan kişi arasındaki ilişkiyi belirler.
Suçluyu kayırma suçu, adalete zarar verecek bir davranış biçimi olarak kabul edilir. Bu, hukuki süreçlerin doğru ve adil bir şekilde işlemesini engelleyebilecek bir durumu ifade eder.
Suçluyu kayırma suçu, genellikle bir kişinin bir suçun işlendiğini bilmek veya şüphelenmek halinde, bu kişiyi koruma veya suçlamaktan kaçınma amacı taşıması durumunda ortaya çıkar. Bu durumu oluşturan bazı örnekler şunlar olabilir:
Bir aile üyesinin işlediği suçları örtbas etme veya polise, mahkemeye bildirmeme eğilimi. Örneğin, bir ebeveynin çocuğunun işlediği suçları gizlemesi.
İş yerinde çalışanların, iş arkadaşlarının veya işverenlerin işlenen suçları gizleme veya ihbar etmeme amacı.
Arkadaşlık ilişkileri içinde, bir kişinin suç işleyen arkadaşını koruma amacı taşıma. Bu durumda, suçu bilmek veya şüphelenmek, ancak bu bilgiyi yetkililere bildirmemek.
Organize suçlarla ilişkili olma durumu. Örgütlü suçlara karışmış kişilerin birbirlerini koruma eğiliminde olması.
Duygusal veya romantik bir ilişki içindeki kişilerin birbirlerini suçlamaktan kaçınma veya mahkemeye bildirmeme eğilimi.
Suç işleyen kişiyle işbirliği yapanların, suç ortağını koruma amacıyla bilinçli olarak bilgi saklama veya ihbar etmeme durumu.
Suçluyu kayırma durumları geniş bir yelpazede olabilir ve suçun türüne, ilişki dinamiklerine ve çevresel faktörlere bağlı olarak değişebilir. Her durum, yerel yasalara ve hukuki düzenlemelere bağlı olarak farklılık gösterebilir. Suçluyu kayırma suçu, adalete zarar veren bir davranış biçimi olarak kabul edilir ve hukuki sistemler tarafından ciddi bir şekilde ele alınır.
Suçluyu kayırma
Madde 283- (1) Suç işleyen bir kişiye araştırma, yakalanma, tutuklanma veya hükmün
infazından kurtulması için imkan sağlayan kimse, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılır.
(2) Bu suçun kamu görevlisi tarafından göreviyle bağlantılı olarak işlenmesi halinde,
verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(3) Bu suçun üstsoy, altsoy, eş, kardeş veya diğer suç ortağı tarafından işlenmesi
halinde, cezaya hükmolunmaz.
Suçluyu kayırma suçu, bir bireyin suç işlemiş olan başka bir kişiyi cezai veya hukuki süreçlerden kaçınması için koruma veya yardım etme eylemini ifade eder. Türk Ceza Kanunu'nun 283. maddesi, suçluyu kayırma suçunu düzenlemektedir.
Ancak, TCK'nın 283. maddesinin üçüncü fıkrasında suçluyu kayırma suçu için özel bir cezasızlık hali öngörülmüştür. Buna göre, bu suç eş, kardeş, altsoy, üstsoy veya kişinin suç ortağı tarafından işlenmişse, bu kişilere karşı cezai bir yaptırım uygulanmaz.
Bu hüküm, aile içindeki yakın ilişkiler ve suç ortaklığı gibi durumları dikkate alarak cezasızlık sağlamaktadır. Örneğin, bir kişinin eşi veya kardeşi, suç işlemiş olan kişiyi koruma veya yardım etmek amacıyla suçluyu kayırma eyleminde bulunursa, TCK'nın 283. maddesine göre cezai bir sorumlulukları olmayacaktır.
Cezasızlık hali, kanun koyucunun yakın akrabalık veya suç ortaklığı bağı bulunan kişiler arasındaki ilişkileri dikkate alarak adaleti ve toplumsal düzeni dengelemeyi amaçlamaktadır. Ancak bu hüküm, suçluyu kayırma suçunun diğer kişiler tarafından işlendiği durumlar için geçerli değildir. Yani, suçluyu kayıran bir kişi aile üyesi veya suç ortağı değilse, cezai yaptırımla karşılaşabilir.
Sonuç olarak, suçluyu kayırma suçuyla ilgili olarak TCK'nın 283. maddesinin üçüncü fıkrası, suçun eş, kardeş, altsoy, üstsoy veya suç ortağı tarafından işlenmesi durumunda cezasızlık sağlamaktadır. Bu hüküm, aile içi ilişkilerin ve suç ortaklığının dikkate alınmasını amaçlayarak cezai sorumluluğu sınırlamaktadır. Ancak, bu hüküm diğer kişiler tarafından işlenen suçluyu kayırma eylemlerini kapsamamaktadır.
Bu konuda Yargıtay'ın yerleşmiş içtihadı şu şekildedir:
1. Ceza Dairesi
Esas No: 2017/1422
Karar No: 2018/828
Karar Tarihi: 27.02.2018
Kasten öldürme - suçluyu kayırma - Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2017/1422 Esas 2018/828 Karar Sayılı İlamı
Özet:
Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen bir davada, sanık kasten öldürme suçundan 17 yıl hapis cezasına çarptırılmış ve suçluyu kayırma suçundan da 11 ay hapis cezası verilmiştir. Diğer bir sanık ise suçsuz bulunmuştur. Kararda, sanıkların savunmalarının inandırıcı olmadığı ve suçların kanıtlarla uyumlu olduğu belirtilmiştir. Kanun maddelerine göre, kasten öldürme suçu TCK 81/1, 29/1, 62/1, 53/1-2-3, 63 ve 54. maddelerine göre işlenirken, suçluyu kayırma suçu CMK 223/2-e ve TCK 283/1, 62/1, 53/1-2-3 ve 58/6. maddelerine göre değerlendirilmiştir. Sanık, kendisini duruşmalarda vekil aracılığı ile temsil ettirdiği için, beraat eden sanık aleyhine maktu vekalet ücretine karar verilmemiştir.
1. Ceza Dairesi 2017/1422 E. , 2018/828 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi
SUÇ : Kasten öldürme, suçluyu kayırma
HÜKÜM : 1-Sanık ... hakkında; kasten öldürme suçundan TCK"nun 81/1, 29/1, 62/1, 53/1-2-3, 63 ve 54. maddeleri uyarınca 17 yıl hapis cezası,
2-Sanık ... hakkında; suçluyu kayırma suçundan CMK"nun 223/2-e maddesi uyarınca beraat
3-Sanık ... hakkında; suçluyu kayırma suçundan 5237 sayılı TCK"nun 283/1, 62/1, 53/1-2-3 ve 58/6. maddeleri uyarınca 11 ay hapis cezası.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Sanık ... hakkında kasten öldürme ve sanık ... hakkında suçluyu kayırma suçundan kurulan mahkumiyet hükümleri ile sanık ... hakkında suçluyu kayırma suçundan kurulan beraat hükmü yönünden vekalet ücretiyle sınırlı olarak yapılan temyiz incelemesinde;
Toplanan deliller karar yerinde incelenip, sanık ..."ın, kasten öldürme ve sanık ..."in, suçluyu kayırma suçlarının sübutu kabul, oluşa ve soruşturma sonuçlarına uygun şekilde suçları niteliği tayin, tahrik ve takdiri indirim sebebinin nitelik ve derecesi takdir kılınmış, savunmaları inandırıcı gerekçelerle reddedilmiş, incelenen dosyaya göre verilen hükümde düzeltme nedeni dışında bir isabetsizlik görülmemiş olduğundan, sanık ... müdafiinin suçun unsurlarının oluşmadığına, sanık ... müdafiinin meşru savunmaya, suç vasfına, takdiri indirim miktarına vesaireye yönelen ve yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle,
Kendisini duruşmalarda bir vekil aracılığı ile temsil ettiren ve beraat eden sanık ... lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/5. maddesi uyarınca hazine aleyhine maktu vekalet ücretine hükmolunmamasının, kanuna aykırı olduğu anlaşılmakta ise de; bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, 1412 sayılı CMUK"nun 322. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, kendisini vekil ile temsil ettiren ve beraat eden sanık ... lehine, hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 3.000 TL maktu vekalet ücretinin Hazineden alınarak sanığa verilmesine karar verilmek suretiyle DÜZELTİLEN ve öldürme suçu yönünden re"sen de temyize tabi bulunan hükümlerin tebliğnamedeki düşünce gibi ONANMASINA, 27/02/2018 gününde oybirliği ile karar verildi.
Geçmez Hukuk Bürosu
