Tasarrufun İptali davası, borçlunun mal varlığını azaltıcı işlemler yaparak alacaklılarının alacaklarını tahsil etmelerini güçleştirmesi veya imkansız hale getirmesi durumunda, alacaklının bu işlemleri iptal ettirebilmesi için açtığı bir davadır. İşte bu dava türüyle ilgili bazı önemli bilgiler:
Davayı Açabilecek Kişiler:
- İflas Kanunu (İİK) m. 277/1 uyarınca, elinde geçici ya da kesin aciz vesikası bulunan alacaklı, Tasarrufun İptali davası açabilir.
Davalılar:
- Bu dava türünde davalılar, borçlu ve lehine tasarruf yapılan kişilerdir. Bu kişiler, davanın zorunlu taraflarıdır.
Görev ve Yetki:
- Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m. 2'ye göre, Tasarrufun İptali davalarına bakmakla Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir. Yetki, genel hükümlere göre belirlenir.
İptalin Konusu:
- İvazsız tasarruflar (İİK m. 278), aciz halinde yapılan tasarruflar (İİK m. 279) ve zarar verme kastıyla yapılan tasarruflar (İİK m. 280) iptalin konusudur. Ancak, iptal nedenleri bunlarla sınırlı değildir. Kanun, genel bir tanımlama yaparak hangi tasarrufların iptale tabi olduğunu hakimin takdirine bırakmıştır (İİK m. 281).
İptalden Kasıt:
- İptalden kasıt, tasarrufun gerçek manada iptali değil, alacaklıya iptal edilen tasarruf ile ilgili kişisel alacak hakkı verilmesidir. Dava, tasarrufa tabi malın aynına ilişkin değildir ve alacaklı, tasarrufa tabi mal üzerinde haciz ve satış isteme yetkisini kazanır.
İvazsız Tasarruflar:
- Hacizden veya haczedilecek mal yoksa acizden önce 2 yıl içinde yapılan bağışlamalar da dahil tüm ivazsız tasarruflar iptal edilebilir.
Aciz Halinde Yapılan Tasarruflar:
- Hacizden veya haczedilecek mal yoksa acizden önce 1 yıl içinde yapılan tasarruflar iptal edilebilir.
Zarar Verme Kastıyla Yapılan Tasarruflar:
- Borçlunun mal varlığının borçlarına yetmemesi, borçlunun alacaklılara zarar kastıyla hareket etmesi ve bu durumun karşı tarafınca bilinmesi ya da bilinmesini gerektirecek emarelerin olması gerekmektedir. Bu durumda borçlunun yaptığı tüm işlemler, işlemin yapıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde takip edilmesi kaydıyla iptal olabilir.
Tasarrufun İptali davası, alacaklıların haklarını korumaya yönelik önemli bir hukuki mekanizmadır ve alacaklıların borçluların haksız tasarruflarına karşı korunmalarını sağlar.
