Tazminat hesaplamasında esas alınan kazançlar, kişilerin beden ve beyin gücüyle elde ettikleri veya gelecekte elde edebilecekleri gelirlerdir.
Yargıtay Kararlarına Göre Tanım: Destekten yoksun kalma tazminatı, ölüm nedeniyle ölenin gelecekte elde edebileceği kazançların, yoksun kalanlara ödenecek şekilde hesaplanmasıdır. Bu tazminat, ölenin gelecekte yapabileceği yardımların peşin ve toptan ödenmesidir.
Hesaplama Kriterleri: Haksız eylem sonucunda kaybedilen malvarlığı değil, ölenin çalışma gücü ve potansiyel kazançları dikkate alınarak hesaplama yapılmalıdır. Ölen kişinin sağlığında elde ettiği veya elde edebileceği kazançlar araştırılmalıdır.
Net Ücret Hesaplaması: İşçinin net ücreti, brüt ücretten yapılan yasal kesintiler sonrası elde edilen tutardır. Vergi dairesine veya SGK'ya ödenip ödenmediği fark etmez; önemli olan hak sahibinin elde ettiği net kazançtır.
Kesintilerin Uygulanması: VUK 19. maddesine dayanarak yapılan hesaplamalarda, maddi tazminattan kesinti yapılmamalıdır. Hesaplamada, brüt ücretten %15 vergi dilimine göre kesinti yapılması adil olmamaktadır.
Çıplak Gelir ve Ek Ücretler: İşçinin çıplak geliri, vergi ve sigorta primleri gibi yasal kesintiler düşüldükten sonra kalan net ücrettir. Ayrıca, sosyal yardımlar ve ücret ekleri de tazminat hesabına dahil edilmelidir.
Kaza Tarihindeki Gelir: Kaza tarihindeki net gelir, vergi ve primlerden sonra hesaplanmalıdır. Sosyal yardımlar ve zamlarla birlikte %5 oranında artırılarak tazminat hesaplanmalıdır.
Artış ve İskonto: Tazminat hesabında sosyal yardımlar ve muhtemel zamlar göz önünde bulundurulmalıdır. Ücret artışları ve zarar, rapor tarihine kadar hesaplanmalıdır.
Bordroların Geçerliliği: İşçinin ücret bordroları, gerçek kazancı yansıtmıyorsa geçerli olmayacaktır. Gerçek ücret, işin niteliği, hizmet süresi ve iş yerinin özelliklerine göre belirlenmelidir.
Yasal Kesintiler: Yasal kesintiler, maddi tazminattan değil, tazminat hesabına esas ücretlerden yapılmalıdır.
SGK Belgeleri: SGK prim belgeleri tazminat hesabına esas alınamaz. Bu belgelerdeki kazançlar, gerçek ücretlerle her zaman uyuşmayabilir.
Desteğin Katkısı: Destekten yoksun kalma tazminatında, desteğin kazancı, kişisel yetenek ve emeğinin katkısına göre belirlenmelidir.
Ticari İşletmeler ve Gelir: Ticari alanda çalışan kişinin destek hesabında, işletmenin geliri yerine, desteğin kişisel katkısı esas alınmalıdır.
Asgari Ücretler: Kamu düzeni gereği asgari ücretler doğrudan göz önünde bulundurulmalıdır. Asgari ücretlerdeki artışlar, tazminat hesaplamalarında dikkate alınmalıdır.
Destekleme: İşsiz kişinin destek sağladığı durumlarda, asgari ücretler üzerinden hesaplama yapılmalıdır. Ev kadınları ve yaşlıların desteği de bu kapsama girer.
Geçmez Hukuk Bürosu
