Vize muafiyeti: Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalarla ya da Cumhurbaşkanı kararıyla vizeden muaf tutulan ülkelerin vatandaşları vize almadan sadece vatandaşı olduğu ülkelerin pasaportlarıyla Türkiye’ye giriş yapabilirler. Bunun yanı sıra Türkiye’ye giriş yapacağı tarih itibarıyla, geçerli ikamet veya çalışma izni bulunanlar vize almadan Türkiye’ye giriş yapabilir.   

Önceden kanunda olmayıp sonradan kanuna gelen bir diğer uygulama ise kapsamlı inceleme denilen kontroldür. Bu bağlamda bir yabancı sınıra geldiği zaman eğer memur herhangi bir gerekçe ile şüpheye düşerse gelen yolcu hakkında aşağında bulunan incelemeleri yapacaktır.   

• Seyahat belgelerinin kontrolü ve incelenmesi  
• Adli ve idari makamlar tarafından işleme konu olup olmadığının belirlenmesi  
• Uluslararası seviyede aranıp aranmadığının belirlenmesi  
• Ülkeye geliş amacının tespit edilmesi  
• Türkiye’de geçimini ne şekilde sağlayacağının açıklığa kavuşturulması  
• Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılar ile vize verilmeyecek yabancılardan olup olmadığının araştırılması,  
• Kamu güvenliği açısından gerekli görülen diğer hususları kapsamaktadır.  

Yapılan incelemeler sonucunda yabancının girişine izin verilmediğinde ona “kabul edilemez yolcu” forumu düzenlenerek sınırdan geri çevrilebilir. Bu durumda bu işleme ve/veya bu işlemle birlikte ülkeye giriş yasağı konulmuşsa buna karşı itiraz süreci işletilebilir. Bu çerçevede eğer yabancıya giriş yasağı konuludaysa giriş yasakları normalde 5 yıldan sonra kalkar fakat devletin gerekli gördüğü bazı durumlarda 5 yıla veya 10 yıla da uzatılabilir. 5 yıldan sonra yabancı vize için eğer yeniden başvuruda bulunursa devletin ona vize veya ikamet verme zorunluğu yok yine de vermeyebilir. Normalde mantıken giriş yasağının ülke dışında bulunan bir yabancıya uygulanması gerekir fakat hakkında giriş yasağı kararı verilen şahıs Türkiye’de ise  bu durumda sınır dışı nedeni de olabilir.   

Vize konularında biri de vize verilmeyecek yabancılardan oluşuyor, peki bunlar kimler?  

• Talep ettikleri vize süresinden en az altmış gün daha uzun süreli pasaport ya da pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar/ belgelerinin sahte olduğu anlaşılanlar  
• Türkiye’ye girişleri yasaklı olanlar (sınır dışı edildikten sonra genellikle giriş yasağı konuluyor/kimlik-pasaporta işleme)  
• Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından sakıncalı görülenler  
• Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşıyanlar  
• Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar uyarınca, suçluların geri verilmesine esas olan suç veya suçlardan sanık olanlar ya da hükümlü bulunanlar  
• Kalacağı süreyi kapsayan geçerli sağlık sigortası bulunmayanlar  
• Türkiye’ye giriş, Türkiye’den geçiş veya Türkiye’de kalış amacını haklı nedenlere dayandıramayanlar  
• Kalacağı sürede, yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olmayanlar  
• Vize ihlalinden veya önceki ikamet izninden doğan ya da 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre takip ve tahsil edilmesi gereken alacakları ödemeyi kabul etmeyenler veya 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'na göre takip edilen borç ve cezalarını ödemeyi kabul etmeyenler (usulüne uygun bir tebligat yapılması gerekir)  

Vize iptali: aşağıdaki nedenlerden dolayı vizenin iptali söz konusu olabilir.   

• Sahteciliğe konu olduğunun tespiti,  
• Üzerinde silinti, kazıntı veya tahrifat yapıldığının anlaşılması,  
• Vize sahibinin Türkiye’ye girişinin yasaklanması,  
• Yabancının suç işleyebileceği yönünde kuvvetli şüphe bulunması,  
• Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sahte olması veya geçerliliğinin sona ermesi, bu konuda eğer yabancı sahte pasaportuyla Türkiye’ye giriş yaptıysa bu hem vizenin iptal sebebi, sınır dışı ve adlı yargı işlemlerin başlatabilmesini de neden olacaktır.   
• Vize veya vize muafiyetinin amacı dışında kullanılması,  
• Vizenin verilmesine temel olan şartların veya belgelerin geçerli olmadığının anlaşılması hâllerinde, vizeyi veren makamlar veya valiliklerce iptal edilir.  
• Ayrıca, vizenin geçerlilik süresi içinde yabancıyla ilgili sınır dışı etme kararı alınması hâlinde vize iptal edilir.   

Vize ihlali:   

• Vize ihlali, aldığınız vizenin üzerinde belirtilen süreden daha fazla süre vizeyi veren ülkede kalmanız veya vizeyi veriliş amacı dışında kullanmanızdır. Örneğin; turist vizesi ile öğrenim görmek vize ihlalidir.  
• Vize ihlali durumunda ziyaret ettiğiniz ülkeden sınır dışı edilirsiniz. Hakkınızda ülkeye sürekli veya geçici giriş yasağı konulabilir ve/veya para cezası ödemek zorunda kalabilirsiniz.  
• Vize ihlali durumuna düştüğünüzde bu durum ilgili makamlar tarafından tespit edilmeden kendiliğinizden Göç İdaresine başvuru yaparsanız bu durumda hakkınızda sınır dışı etme kararı alınmaz, çıkış yaparken ceza ödenir ve ihlale düşülen süreye göre, konulacak giriş yasağından sonra yeniden vize alma imkânınız vardır. Ancak sınır dışı etme kararı alındıktan sonra yeniden vize alma ihtimali düşüktür.   

Bunun dışında Türkiye’de vize muafiyetinin tanıdığı veya 90 günden fazla kalmak isteyenler ikamet izine başvurmaları gerekmektedir. Başvuruyu hem bireysel olarak hem de sizin adınıza avukatınız da yapabilir. Fakat, yasal temsilciniz veya avukatınız sizin adınıza başvuru yaptıysa da göç idaresi mülakat gününde başvuran kişinin kendisine çağırabilir.  

İkamet izninden muafiyet:   

• Doksan güne kadar vizeyle veya vizeden muaf olarak gelenler, vize süresi veya vize muafiyeti süresince   
• Vatansız Kişi Kimlik Belgesi sahibi olanlar   
• Türkiye’de görevli diplomasi ve konsolosluk memurları ve aileleri (bakanlıkça bildirilenler)   
• Uluslararası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerinde çalışan ve statüleri anlaşmalarla belirlenmiş olanlar   
• Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalarla ikamet izninden muaf tutulanlar  
• Uluslararası koruma başvuru veya statü sahibi olduklarına ya da geçici koruma kapsamında olduklarına dair belgeleri olanlar ikamet izni almadan Türkiye’de yasal olarak kalabilirler.  

Bazen başvuru sisteminde sorunlarla da karşı karşıya kalınabilir. Bazen sistemin kitlendiği gibi, bu durumda eğer zamanınız fazla değilse sistemdeki sorunun ekran görüntüsünü alarak belgeleri fiziki olarak göç idaresine başvuru yapabilirsiniz çünkü bazen sistemdeki oluşan farklı sorunları bir mazeret olarak kabul ediyorlar. Bu şekilde ihlal durumuna düşmeden başvuru yapılabilir. Bir diğer önemli nokta ise başvuru yaparken sisteme girdiğiniz iletişim bilgileridir. Çünkü daha sonra size yapılan bildirimler sisteme girdiğiniz iletişim bilgilerinize iletilecektir ve yanlış olduğu takdirde sorumlu siz olursunuz. Bunun yanı sıra ikamet izni uzatma başvuruları, ikamet izin süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her koşulda ikamet izni süresi dolmadan önce yapılmaktadır. İlk kez ikamet iznine başvuran yabancı e-ikamet sistemi üzerinden başvurusunu tamamladıktan sonra verilen randevu tarihinde randevusuna gidip başvurusunu tamamlarsa kendisine ikamet izni müracaat belgesi verilir. Bu belge ile yabancı ikamet izni alana kadar 15 gün içerisinde çıkış-giriş yapabilir. İkamet izinleri verilene kadar bu belge ile ikamet edilebilir.