Yıllık ücretli izin, çalışanların Anayasa’nın 50. maddesiyle güvence altına alınan dinlenme hakkının bir uzantısı olarak, İş Kanunu’nun 53. maddesiyle düzenlenmiştir. Bu kapsamda, bir çalışanın yıllık ücretli izne hak kazanabilmesi için, deneme süreleri dahil olmak üzere aynı işyerinde en az bir yıl çalışmış olması şartı aranır.
Çalışanlara verilecek yıllık ücretli izin süreleri, toplam çalışma sürelerine göre şu şekilde belirlenmiştir:
1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) çalışanlar: En az 14 gün.
5 yıldan fazla, 15 yıldan az çalışanlar: En az 20 gün.
15 yıl (dahil) ve daha fazla çalışanlar: En az 26 gün.
Yer altı işlerinde çalışan işçiler için yıllık izin süreleri yukarıda belirtilen sürelere 4 gün eklenerek uygulanır. Ayrıca, 18 yaş altındaki ve 50 yaş üzerindeki çalışanların yıllık ücretli izin süreleri 20 günün altında olamaz.
Kısmi süreli veya çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanların yıllık ücretli izin hakları, Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin 13. maddesiyle düzenlenmiştir. Buna göre:
Kısmi süreli ya da çağrı üzerine çalışanlar, tam süreli çalışanlarla eşit şekilde yıllık izin hakkından yararlanmalıdır.
Bu çalışanların izin süreleri, iş sözleşmeleri devam ettiği müdcette kısmi süreli çalışma günlerine denk gelecek şekilde kullandırılmalıdır.
Nitelikleri gereği bir yıldan daha kısa süreli mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlar için, İş Kanunu’nun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmamaktadır. Ancak, aksi iş sözleşmesiyle kararlaştırılmadığı takdirde bu çalışanların yıllık izin hakkı bulunmamaktadır.
Yıllık ücretli izin, çalışanların dinlenme hakkının hayata geçirilmesini sağlayan önemli bir düzenlemedir. İş Kanunu ve ilgili yönetmeliklerde belirtilen şartlar çerçevesinde, çalışanlar bu haklarını talep etme konusunda bilinçli olmalıdır.
Geçmez Hukuk Bürosu
